Dijital Bağımlılık Programı Nedir ?
DİJİTAL BAĞIMLILIK PROGRAMINDA NELER VAR?
Dijital bağımlılıkla ilgili geliştirilen bu program çocuğa/ danışana yönelik bir bölüm ve aileye yönelik bir bölüm olmak üzere 2 temel bölümden oluşan bir bütündür. Bu programın amacı internet kullanımı konusunda otonominin sağlanması ve üretkenlik yönünde internetin kullanılmasıdır. Bu amaçla yapılandırılan program, ev ödevleri hariç, çocuğa/ danışana yönelik 4 bölüm/ toplam 29 etkinlik ve aileye yönelik 1 bölüm/ toplam 16 etkinlik olmak üzere toplam 5 bölüm/ toplam 45 etkinlikten oluşmaktadır.
Çocuğa/ danışana yönelik ilk bölüm çocuğun/ danışanın kendini tanımasına yönelik oturum ve etkinlikleri kapsamaktadır. Dijital bağımlılığı üreten önemli kişisel altyapılardan birisi iyi hissetme niyetidir. Buna bağlı olarak konuyla ilgili farkındalığın sağlanması ve sonraki oturumlara yönelik altyapının oluşturulması için iyi hissetmek için genel olarak neler yapıldığı ile ilgili etkinliklerle program içeriği oluşturulmuştur. Ayrıca gençlerin çok önemsediği özgürlük konusu ile birlikte hedefler ve değerler konusu da bu bölümde dijital bağımlılıktan korunmak veya onunla baş etmek için üzerinde durulan konular olmuştur.
Çocuğa/ danışana yönelik hazırlanan ikinci bölüm çocuğun/ danışanın internet ile mevcut ilişkisini, internetin dünyasındaki yerinin sebeplerini ve gelişimini engelleyecek şekilde sorunlu kullanımını fark etmesine yönelik oturumları ve etkinlikleri kapsamaktadır.
Çocuğa/ danışana yönelik üçüncü bölüm dijital bağımlılık konusunun doğrudan ele alındığı bölümdür. Bu bölümde dijital bağımlılık kriterleri açısından çocuğun/ danışanın kendini değerlendirmesine ve yaşamı üzerindeki hakimiyetini yeniden ele almasına yönelik etkinlikler bulunmaktadır. İnternet kullanımı konusunda bilinçli ve kontrollü kullanımı üretecek motivasyonun sağlanması ile bunu gerçekleştirmek için somut adımların yapılandırıldığı bölüm yine bu bölümdür. İnternet günlüğünden evde internet kullanımı ile ilgili bir sözleşmenin oluşturulmasına kadar kapsamlı etkinliklerin olduğu bölümdür. Ayrıca bu bölümde internetin kullanılmadığı zamanların nasıl yapılandırılabileceği konusu da somut etkinlik temelli ve çocuğun/ danışanın ilgi- önceliklerini dikkate alarak yapılandırılmıştır.
Dijital bağımlılığının aileden kaynaklanan altyapısı da göz önünde bulundurularak dördüncü bölüm çocuğun/ danışanın ailesiyle ilişkileri ve “Ailede ne/ neler farklı olsa internet kullanımı daha az olurdu?” sorusunun cevabına odaklanılan bölüm olmuştur. Zira bu bölümden alınan veriler aile ile yapılacak çalışmalarda önemli bir altyapı oluşturacaktır.
İnternet kullanımı konusunda çocuk/ danışan açısından otonominin sağlanması için sürece ailenin katılımı ve desteği bir tercih değil, zorunluluktur. Buna bağlı olarak dijital bağımlılığa yönelik geliştirilen bu programın son bölümü ailenin bu konuda yapacaklarına ayrılan Aile Bölümü’dür. Zira aile içi ilişkiler, boş zaman aktiviteleri, çocukla/ danışanla geçirilen süre ve niteliği ile aile bireylerinin internet kullanım alışkanlıkları değişmeden çocuğun/ danışanın dijital bağımlılığı ortadan kalkmayacaktır. Bu bölümde ailenin diğer üyelerinde internet kullanım alışkanlıklarıyla ilgili bir değişimin sağlanması amaçlanmıştır. Bu bölüm ailenin sadece bilgilendirildiği bir bölüm değildir. Ebeveyn başta olmak üzere sürece aile üyelerinin aktif olarak katılmasını sağlayan etkinliklerin bulunduğu bölümdür. Aile Bölümü, ailenin konuyla ilgili sorumluluk üstlenmesini ve bu sorumluluklarını somut etkinlikler ve adımlar üzerinden yerine getirmesini sağlamaya yönelik bir içeriğe sahiptir.
DİJİTAL BAĞIMLILIK PROGRAMI NASIL UYGULANIR?
Dijital Bağımlılık Programı bölümü öğrencinin/ danışanın aktif katılımını sağlamak ve en üst düzeyde verimliliğin oluşturulması için etkinlik temelli hazırlanmıştır. Samimi ve yakın bir ilişkinin sağlanabilmesi için etkinlikler günlük konuşma dili ile hazırlanmış ve bu yönüyle öğrenciye/ danışana yöneltilen sorulara sahiptir. Dijital Bağımlılık Programı, bireysel olarak sistemli bir şekilde oturumlar şeklinde uygulanır. Dijital bağımlılıkla mücadele ve bireysel otonominin kazanılmasına yönelik hazırlanan program ev ödevlerini de kapsamaktadır. Ev ödevleri titizlikle takip edilmelidir.
Dijital Bağımlılık Programı’nda programın verimliliğine ilişkin ölçme ve değerlendirme sistemi de mevcuttur. Literatürde zaten kullanılmakta olan internet kullanım oranının ve alışkanlıklarının bağımlılık kriterleri çerçevesinde ölçülmesine yönelik 20 ifadeden oluşan likert tipi bir anket programda hem çocuk/ danışan hem de aileye uygulanmak üzere yer almaktadır. Kullanılan ölçek Young tarafından geliştirilen ve DSM-IV‟ün Patolojik Kumar Oynama Ölçütleri’nden uyarlanarak oluşturulmuş bir öz bildirim ölçeğidir. Ankette “hiçbir zaman”, “nadiren”, “arada sırada”, “çoğunlukla”, “çok sık” ve “devamlı” seçeneklerinden birinin işaretlenmesi istenmektedir. Çocuk/ danışan ve ailenin ayrı ayrı doldurduğu anketin ölçüm raporu Neurosound sisteminde görüntülenebilmekte ve rapor olarak alınabilmektedir. Anket programda yer aldığı bölümde ilk defa yapıldıktan sonra programın sonunda “son test” olarak yeniden uygulanabilir ve karşılaştırmalı sonuç üzerinden programın değerlendirilmesi yapılabilir.
